CÔ MƯỜI ĐỒNG MỎ

Cô Mười Mỏ Ba (Nhạc Phủ) hoặc Cô Mười Đồng Mỏ – Màu sắc đại diện: màu vàng

Danh hiệu: Cô Mười Mỏ Ba; Hầu cận: Chầu Mười Đồng Mỏ; Phủ/ nơi cai quản: Địa Phủ; Trang phục/Màu sắc: Vàng.

Cô Mười Đồng Mỏ hay còn gọi là Cô Mười Mỏ Ba.

“Cô Mười Đồng Mỏ – Chi Lăng
Cờ thần kiếm bạc cứu dân phù đời
Tôn nhang danh hiệu Cô Mười
Mỏ Ba chốn ấy vốn người sơn trang”

“Ai lên Đồng Mỏ – Chi Lăng
Cô Mười nhan sắc miệng cười nở hoa
Chắp tay bái lạy Cô Mười
Hình dung nhan sắc ai mà dám đương”

Thần tích Cô Mười Đồng Mỏ

Tương truyền Cô Mười Đồng Mỏ theo hầu Chầu Mười Đồng Mỏ, cô có công cùng chầu Mười giúp vua Lê đánh giặc Minh và tiêu diệt đội quân của Liễu Thăng. Thần tích về Cô Mười và Chầu Mười rất ít, hầu như không thấy trong các tài liệu.

Có nguồn cho rằng Cô cai quản các mỏ vàng, mỏ bạc ở Chi Lăng. Cũng theo văn Cô Mười thì Cô Mười là một thánh cô xinh đẹp “Hình dung nhan sắc ai mà dám đương“. Cô luôn miệng cười rất gần gũi: “Cô Mười Nhan sắc miệng cười nở hoa“. Cô mặc: “Về đồng mặc áo vàng tươi; đai hoa, khăn thắt đúng người Sơn Trang“. Vì thế, người đời và Thánh Mẫu đã phải thốt lên:

Cô Mười đẹp tựa sao sa
Cô đẹp như sao Bắc Đẩu – Ngân Hà
Đồng Mỏ – Cô Mười vào ra
Mẫu khen Cô đẹp nhất tòa Sơn Trang

Đền thờ Cô Mười Đồng Mỏ

Cô Mười Đồng Mỏ được thờ ở Đền Mỏ Ba – Huyện Đồng Mỏ – Lạng Sơn. Đền Mỏ Ba cũng chính là nơi thờ chính là Chầu Mười Đồng Mỏ và Cô Mười Đồng Mỏ.

Ngày khánh tiệc

Ngày khánh tiệc Cô Mười Đồng Mỏ là ngày 10/11 Âm Lịch.

Hầu giá Cô Mười Đồng Mỏ

Vì Cô Mười không chấm lính bắt đồng nên rất ít khi Cô Mười ngự về đồng. Thình thoảng tiệc vui, dịp lễ lớn, nhiều thanh đồng vẫn thỉnh Cô về. Hoặc một số người về đền Chầu Mười, Cô Chín Thượng hoặc Chầu Bát thì vẫn thỉnh Cô Mười.

Có nguồn cho rằng khi về Cô cầm cung kiếm, cưỡi trên mình ngựa, theo Chầu Mười xông pha trận mạc. Về đồng, Cô tấu hương lễ Mẫu, sau đó khai cuông và múa mồi trong trang phục áo vàng tươi, đai hoa, khăn thắt đúng người sơn trang.

Bản văn Cô Mười Đồng Mỏ thứ nhất

Cô Mười Đồng Mỏ – Chi Lăng
Cờ thần kiếm bạc cứu dân phù đời
Tôn nhang danh hiệu Cô Mười
Mỏ Ba chốn ấy vốn người sơn trang
Xa xôi chẳng quản dặm ngàn
Cưỡi mây nương gió xa loan ngự về
Nhang thơm tỏa ngát bốn bề
Nhất tâm phụng thỉnh Cô về ngự vui
Ngàn mây xanh thắm bầu trời
Đai hoa, khăn thắt vẻ ngời hào hoa
Nhỡn tinh lóng lánh sao sa
Mẫu khen Cô đẹp nhất tòa Sơn Trang
Suối khe róc rách gẩy đàn
Gió đưa khúc nhạc bổng khoan nhặt trầm
Hổ gầm vang động sơn lâm
Chim non ríu rít bách âm hợp hòa
Cô Mười đẹp tựa sao sa
Tây Thi thua sắc Hằng Nga kém tài
Trên đời có một không hai
Tích xưa sinh thánh là người sơn trung
Mỏ Ba, Bản Thí thổ nùng
Núi non điệp điệp trùng trùng thấp cao
Đền thiêng dấu tích ra vào
Khi lên Bắc Lệ lúc vào Suối Ngang
Líu lo chim hót trên ngàn
Phong lan đua sắc cúc vàng đua tươi
Khí thiêng thơm ngát đưa mùi
Nhang thơm khấn nguyện cô Mười giáng lâm
Độ cho sở nguyện tòng tâm
Độ cho thoát khỏi tham sân đọa đầy
Quế lan oanh yến sum vầy
Vun bồi cội phúc tháng ngày bình an
Thỉnh Cô chứng giám đàn tràng
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường!

Bản văn Cô Mười Đồng Mỏ thứ hai

Ai lên Đồng Mỏ – Chi Lăng
Cô Mười nhan sắc miệng cười nở hoa
Chắp tay bái lạy Cô Mười
Hình dung nhan sắc ai mà dám đương

Xa xôi chẳng quản đường trường
Băng ngàn vượt núi, cưỡi mây đi về
Về đồng mặc áo vàng tươi
Đai hoa, khăn thắt đúng người Sơn Trang

Cô Mười đẹp tựa sao sa
Cô đẹp như sao Bắc Đẩu – Ngân Hà
Đồng Mỏ – Cô Mười vào ra
Mẫu khen Cô đẹp nhất tòa Sơn Trang

Ai lên Đồng Mỏ tìm vàng
Tâm thành khấn nguyện thỉnh ngay Cô về
Đường trường cách trở giang khê
Xe loan giá ngự về đền hôm nay

Thanh nhàn ngồi tựa đầu non
Trăng thanh gió mát véo von trên ngàn
Nắng nghe tiếng nhật, tiếng khoan
Cô Mười Đồng Mỏ đánh đàn ca ngâm

Khi gió mát lúc êm trời
Khi Cô dệt lụa, lúc lại quay tơ
Thanh nhàn hái lá đề thơ
Chơi chùa Non Nước lững lờ vào ra

Cô mười đẹp tựa Hằng Nga
Hằng Nga kém sắc, Tây Thi kém tài
Trên ngàn có một không hai
Khi xưa Cô vốn là người thần tiên

Hôm nay loan giá về đền
Vâng lệnh Mẫu truyền cứu độ trần gian
Gió đưa hoa huệ thơm lành
Giẻo tay Cô ngắt một cành phong lan

Cô đi dưới ánh trăng vàng
Dơ tay che nắng, nắng tràn khe tay
Gió đưa tà áo tung bay
Làn môi tươi thắm, lông mày kẻ cong

Cô hái hoa cúc màu vàng
Cài lên trên tóc mà lòng Cô vui
Trầu cau làm đẹp đôi môi
Rượu cần làm đẹp giáng người thần tiên

Hôm nay loan giá về đền
Mẫu yêu vì nét Tiên Cô mặn mà
Hôm nay giá ngự đền trung
Khuông phù đệ tử hưng long thọ trường

Cô Mười Đồng Mỏ – Chi Lăng
Cờ thần kiếm bạc cứu dân phù đời
Tôn nhang danh hiệu Cô Mười
Mỏ Ba chốn ấy vốn người sơn trang

Xa xôi chẳng quản dặm ngàn
Cưỡi mây nương gió xa loan ngự về
Nhang thơm tỏa ngát bốn bề
Nhất tâm phụng thỉnh Cô về ngự vui

Ngàn mây xanh thắm bầu trời
Đai hoa, khăn thắt vẻ ngời hào hoa
Nhỡn tinh lóng lánh sao sa
Mẫu khen Cô đẹp nhất tòa Sơn Trang

Suối khe róc rách gẩy đàn
Gió đưa khúc nhạc bổng khoan nhặt trầm
Hổ gầm vang động sơn lâm
Chim non ríu rít bách âm hợp hòa

Cô Mười đẹp tựa sao sa
Tây Thi thua sắc Hằng Nga kém tài
Trên đời có một không hai
Tích xưa sinh thánh là người sơn trung

Mỏ Ba, Bản Thí thổ nùng
Núi non điệp điệp trùng trùng thấp cao
Đền thiêng dấu tích ra vào
Khi lên Bắc Lệ lúc vào Suối Ngang 

Líu lo chim hót trên ngàn
Phong lan đua sắc cúc vàng đua tươi
Khí thiêng thơm ngát đưa mùi
Nhang thơm khấn nguyện cô Mười giáng lâm

Độ cho sở nguyện tòng tâm
Độ cho thoát khỏi tham sân đọa đầy
Quế lan oanh yến sum vầy
Vun bồi cội phúc tháng ngày bình an

Thỉnh Cô chứng giám đàn tràng
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường!